In Oost-Groningen hebben de kerken de handen ineen geslagen om de armoede in hun regio te bestrijden door het oprichten van een gezamenlijk noodfonds. Zo’n 22% van de bevolking in deze regio leeft namelijk in armoede. Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie: “De kerken hier geven op indrukwekkende wijze handen en voeten aan de bijbelse opdracht dat ieder mens telt.”
Ze is vergeten een cadeau te kopen voor haar zoon die morgen jarig is. En geld voor taart heeft ze niet. In paniek heeft ze het noodfonds van de kerk gebeld. Meeuwes Luten, voorzitter van de Interkerkelijk Sociaal Fonds Oldambt en diaken van de Protestantse Gemeente Scheemda e.o., gaat ‘s avonds nog even naar haar toe om bonnen voor de supermarkt te brengen, zodat ze toch haar zoons verjaardag kan vieren.
Luten vertelt dit bijna onbewogen terwijl hij een presentatie geeft aan Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie, en René de Reuver, scriba van de generale synode, over het werk van het Interkerkelijk Sociaal Fonds OldambtBezoek de website van dit noodfonds. De directeur en de scriba brengen een werkbezoek aan Oost-Groningen dat in het teken staat van armoedebestrijding in die regioIn Oost-Groningen wordt namens 35 kerken gezocht naar een goede invulling van de diaconale taak. Deze regio kent de hoogste armoedecijfers van Nederland. Er gaat in het najaar van 2019 een verkenner aan de slag om uit te zoeken waar bij kerken de meeste behoefte aan is: wat gebeurt er, waar kunnen diaconieën ondersteund worden, wat zouden juist de kerken kunnen doen in het complexe armoedebeleid dat er in de regio is? Kerken hopen daar een antwoord op te vinden zodat in 2020 mogelijk een diaconaal werker aan de slag kan om daadwerkelijk gestalte te geven aan de diaconale roeping van de kerk..
Kerkelijk noodfonds efficiënter dan overheid
In Oldambt en Westerwolde hebben de kerken de handen ineen geslagen om de armoede in hun regio te bestrijden door het oprichten van een gezamenlijk noodfonds. De voordelen hiervan zijn:
- uitstralen van dezelfde diaconale opdracht
- één gezicht naar buiten
- één loket/aanspreekpunt
- voorkomen van shoppen tussen diaconieën
- gezamenlijk zorgdragen voor financiële middelen
- de mogelijkheid om sponsoren, particulieren en de lokale overheid te vragen financieel bij te dragen
- bevorderen van de samenwerking tussen de kerken
- meer deskundigheid door meer aanvragen
- groter netwerk om geschikte vrijwilligers te vinden
Daarnaast, benadrukt Luten, werkt hun noodfonds sneller en efficiënter dan mogelijke hulp vanuit de overheid. “De overheid houdt armoede in stand door bureaucratie. Wij zijn persoonlijker en sneller.”
Zo heeft het noodfonds de afgelopen jaren onder meer huisuitzettingen weten te voorkomen, helpt het mensen aan een fiets om daarmee hun mobiliteit te vergroten, betaalt het achterstanden van zorgverzekeringen, en betaalt het de ouderbijdrage voor ouders die dat niet kunnen betalen. En dus ook ‘broodnood’ in geval van de verjaardag van je kind waar je geen geld voor hebt en die je door al je problemen bent vergeten.
Luten, terwijl hij zijn handen boven zijn hoofd heft: “Op een gegeven moment overlappen schulden elkaar zo dat mensen niet meer kunnen bedenken wat ze als eerste moeten doen.”
En dan is er ook nog de Voedselbank, de Kledingbank (zie foto bij bericht), Schuldhulpmaatje, de wens om een folder in pictogrammen te maken zodat laaggeletterden ook weten waar ze hulp kunnen aanvragen, een websiteBekijk de handige website die de kerken gemaakt hebben die in één keer duidelijk maakt welke hulp je waar kunt vragen enzovoort. Alles om de armoede in deze regio te bestrijden.
‘Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje’
Zo’n 22% van de bevolking in deze regio leeft in armoede. Een deel daarvan is zogenaamde generatiearmoede, armoede die van generatie op generatie wordt doorgegeven.
Daar kan ervaringsdeskundige Alex Schepel alles over vertellen. Ook hij geeft een presentatie en doet dit namens de organisatie ‘Sterk uit armoedeBekijk de website van 'Sterk uit armoede''. Hij schetst een beeld waaruit blijkt dat armoede niet alleen ontstaat door gebrek aan geld, maar vooral ook door gebrek aan eigenwaarde.
Alex: “Ik kom uit een arbeidersgezin. We hadden het thuis niet breed. Kleding kreeg je van je broertjes. We woonden met z’n allen in een klein huurhuis. Mijn hele jeugd is mij ingepeperd dat ik een dubbeltje ben en nooit een kwartje zal worden. Wij zijn maar arbeiders. Dit zijn wij. De rest zijn ‘zij’, de mensen met koophuizen, de overheid, de instanties, de mensen met een opleiding. Kortom: iedereen die niet is zoals ‘wij’ moet je wantrouwen, want daar horen wij niet bij. Wij moesten elkaar beschermen tegen de boze buitenwereld.”
En daar zit volgens Alex het grootste probleem. Hij vindt het fantastisch wat de kerken doen, maar geeft aan dat ook de kerk in de ogen van mensen die hulp kunnen gebruiken een deel is van de ‘zij-wereld’. Door ervaringsdeskundigen in te schakelen, is het mogelijk om een brug te slaan tussen die twee werelden. Alex geeft aan dat hij ‘een zesde zintuig’ heeft waardoor hij voelt, ziet, merkt of mensen echt hun hele verhaal vertellen. Vandaar dat het noodfonds wil onderzoeken of er samenwerking met de organisatie ‘Sterk uit armoede’ mogelijk is.
Alex is hier enthousiast over. “Ik ben uit de gietijzeren kooi van mijn leven gebroken. Dat is geweldig en eng tegelijkertijd. Ik heb namelijk niet geleerd me te handhaven in de wereld. Mijn moeder compenseerde de boosheid van mijn vader met onvoorwaardelijke liefde. Zij heeft mij alles uit handen genomen en niet goed geleerd hoe de wereld werkt. Ik wist niet eens hoe ik een instantie moest bellen. Mijn vader is geen man van woorden. Zijn advies was om ‘erop te slaan’ als iemand je niet aanstond. Mede door hun opvoeding zit het gevoel ‘ik hoor er toch niet bij’ in mijn hele ik. En weet nu dat ze hun best hebben gedaan met de kennis die ze hebben meegenomen uit hun jeugd. Naast mijn opvoeding zijn er in mijn leven nog vele negatieve ervaringen geweest, wat maakt dat ik elke dag nog moeite heb, om mezelf als gelijkwaardig mens te zien.”
Hoe Alex uit die zelfbenoemde ‘gietijzeren kooi’ is gebroken? “Tijdens een talententraining die ik volgde in een periode van werkloosheid zag de trainer iets in mij. Ik werd gezien en wilde me verder ontwikkelen. Dankzij de aanpak van 'Sterk uit armoede' kon ik de opleiding ervaringsdeskundige doen en begon mijn ontwikkeling pas echt. Ik verdien als ervaringsdeskundige net zo veel als in mijn vorige baan, maar ik voel me rijker door het zelfinzicht dat ik nu heb. Dat draag ik vervolgens aan mijn dochter en de rest van mijn omgeving over.”
De onmisbare rol van kerken bij armoedebestrijding
Jurjen de Groot: “In Oost-Groningen geven kerken op indrukwekkende wijze handen en voeten aan de bijbelse opdracht dat ieder mens telt. En dan te bedenken dat dit slechts één lokaal voorbeeld is van armoedebestrijding door kerken.”
Kerken besteedden vorig jaar 40,7 miljoen euro aan binnenlandse armoedebestrijding. Reken je de omgerekende tijd mee die vrijwilligers vanuit kerken aan dit werk gaven, dan komt er nog eens 40,2 miljoen euro bij. In totaal een bijdrage van 81 miljoen euro.
Zie ook:
Foto: v.l.n.r Jurjen de Groot (directeur dienstenorganisatie), Hester Oosterbroek (specialist Kerk in Actie) en Meeuwes Luten
