Het rapport ‘Geroepen door Christus’ is door de generale synode aanvaard als een verantwoorde en toekomstgerichte protestantse ambtstheologie. Dat betekent onder meer dat er voor kerkelijk werkers die geen 'dienaar des Woords' zijn ruimte is voor een nieuw ambt. Dat wordt nu onderzocht.
De volgende noties vormen de kern van de visie in het rapport:
a. de roeping door Christus is grondleggend voor de ambten;
b. zowel het geordineerde ambt van dienaar des Woords als de ambten vanuit de gemeente zijn wezenlijk voor de Protestantse Kerk;
c. de ambten dienen gezamenlijk om de gemeente te bepalen bij het heil en te bewaren bij haar roeping in de wereld.
Roeping
Over bovenstaande is door de synode uitgebreid en diepgaand gesproken. Synodeleden deelden in verschillende gespreksronden hun gedachten over wat 'de roeping door Christus' betekent. Ook hun aarzelingen hierbij. "Soms is er verlegenheid om de roeping die je voelt als goddelijke roeping te ervaren." Tegelijkertijd werd breed erkend dat roeping voor de ambten essentieel is. "Het ambt is meer dan de taken die je moet uitvoeren."
Door de aanvaarding van het rapport wordt (h)erkend dat Christus mensen in de kerk roept voor bepaalde taken of posities. Door middel van de ambten erkent de kerk hun roeping en beschermt hun rol, opdat zij hun werk kunnen doen in overeenstemming met hun roeping.
Geordineerde ambt
Er is ook langer stilgestaan bij de nieuw ingevoerde uitdrukking 'geordineerd ambt'. Voor sommige synodeleden voelde dit in eerste instantie als té hiërarchisch, maar andere bepleitten juist de introductie van deze term, die in de wereldkerk gebruikelijk is. "Ik vind ordinantie juist mooi. Het heeft voor mij te maken met zichtbaarheid dat je bevoegd bent om de sacramenten uit te voeren."
Gezamenlijk dienen de ambten om de gemeente te bepalen bij het heil en bij haar roeping in de wereld. Er kan wel een vorm van hiërarchie zijn tussen de ambten en binnen het ambt van dienaar des Woords, en tussen kerkelijk werkers die geen dienaar des Woords zijn.
Vierde ambt
Het aanvaarden van het rapport betekent ook dat er voor bepaalde kerkelijk werkers, namelijk die kerkelijk werkers die geen dienaar des Woords zijn, ambtstheologisch ruimte is voor een nieuw ambt (naast dat van dienaar des Woords, ouderling, diaken) en dat dit nieuwe ambt nader moet worden onderzocht. In een later stadium moet worden besloten over de eventuele invoering van dit vierde ambt.
Volgens het rapport is de kerk geroepen om kerkelijk werkers en pioniers, voor zover zij het werk van predikanten reeds doen of in de toekomst willen gaan doen - met inachtneming van eerder verworven competenties als opleiding en ervaring - te bekwamen en te ordineren.
Aanleiding gesprek over het ambt
De Protestantse Kerk in Nederland is in beweging. Er wordt volop gepionierd. Nieuwe vormen van kerk-zijn ontstaan, die meer toegankelijk zijn voor mensen, die niet vertrouwd zijn met geloof en kerk. Vanuit die vernieuwing ontstaan ook vragen over de bestaande kerk en haar voorgangers. Wat betekent dit voor het ambt van predikant? Tegelijk zijn er ook kleine gemeenten in de dorpen, die het hoofd nauwelijks meer boven water houden. Hoe kunnen zij geholpen worden? Wat voor type voorgangers zijn er nodig?
De synode van de Protestantse Kerk heeft zich vandaag over deze vragen gebogen. Het aanvaarden van het rapport 'Geroepen door Christus' legt de basis voor een verantwoorde en toekomstgerichte theologie over deze vragen. Het rapport doordenkt het ambt van predikant in de Protestantse Kerk.
In het rapport 'Geroepen door Christus' presenteert de werkgroep 'Vervolg ambtsvisie' een theologie waarin hedendaagse context, de Schrift en traditie met elkaar in gesprek worden gebracht. Dit leidt tot een voorstel voor de manier waarop de ambten in onze kerk in de 21e eeuw vormgegeven zouden kunnen worden. De synode heeft de uitkomsten van dit rapport vandaag onderschreven.
Vertrekpunt
De werkgroep ‘Vervolg ambtsvisie’ heeft met het rapport ‘Geroepen door Christus’ een verdieping en een theologische bedding geleverd, die noodzakelijk is voor het vervolg van de ambtsdiscussie. Het rapport dient als vertrekpunt voor de werkgroep beroepsprofielen met het oog op differentiatie binnen het ambt van dienaar des Woords en een theologisch verantwoorde inbedding van kerkelijk werkers.
Tijdlijn
Al langere tijd houdt een aantal beleidszaken – rond de invulling van de ambten, de positie van kerkelijk werkers en pioniers, de warrige praktijk van preekconsenten en de groeiende diversiteit in vormen van kerk-zijn – de synode intensief bezig.
In april 2019 is met het rapport ‘Mozaïek van kerkplekken’ in de Protestantse Kerk een gesprek gestart over de toenemende diversiteit van kerkplekken in onze kerk. Naar aanleiding daarvan is de vraag gerezen wat dit betekent voor voorgangers in een toekomstgerichte kerk. Het gesprek over het ambt wordt gevoerd vanuit de visienota ‘Van U is de toekomst’, in het licht van de Missio Dei, diversiteit van kerkplekken en toekomstgericht kerk-zijn. De generale synode heeft de visie op het ambt van het rapport ‘Geroepen en gezonden’ aangenomen en gevraagd om verdere verdieping en uitwerking.
In haar vergadering op 12 juni 2021 heeft de generale synode besloten dat er een grondige uitwerking van de theologische componenten van deze vraagstukken nodig is. De ambtsvisie van 'Geroepen en gezonden' (hoofdstuk II, paragrafen 5 t/m 10) vormt hiervoor het uitgangspunt. Het rapport 'Geroepen door Christus' geeft hierop een verdieping. De waarde van de ambten in onze kerk en in onze tijd staan in het rapport centraal. Als kerk staan we voor de opdracht om de weg te onderscheiden die de Geest gaat. Goede theologie bevordert onze ontvankelijkheid hiervoor.
Zie ook het volgende dossier:
