De toekomst van de gemeente is een terugkerend punt op de kerkenraadsagenda. Vaak gaat het dan over ervaren tekorten wat betreft menskracht en financiën. Het onderzoek Nieuw Kerkelijk Peil laat gemeenten nadenken over hun toekomst vanuit het perspectief van wat ze in huis heeft. Bartjan Pennink, gemeentelid van de Protestantse Gemeente Appingedam: “Er komt zo echt iets op gang dat past bij hoe wij gemeente willen zijn.”
Alle gemeenteleden kunnen meedoen met onderzoek Nieuw Kerkelijk Peil
“Nieuw Kerkelijk Peil is een onderzoek waar de hele gemeente bij betrokken wordt en waarvan de uitkomst naar de gemeente zelf gaat, waardoor ze ermee aan de slag kan. Gemeenten hebben hier echt iets aan.” Marten van der Meulen, kwartiermaker onderzoek en meting bij de dienstenorganisatie en universitair docent aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), is enthousiast over dit onderzoek dat opgezet is door de PThU. “Het heeft een positief uitgangspunt en is niet ingewikkeld. En alle gemeenteleden kunnen meedoen.” Op basis van de ingevulde formulieren wordt een gemeenteprofiel gemaakt.
Ondersteuning door werkboek of gemeentebegeleider
“De kerkenraad zal het besluit tot deelname moeten doen”, zegt Van der Meulen. “Vervolgens zijn er drie of vier mensen nodig die zorgen voor de organisatie. Van het aanvragen van de enquête tot het organiseren van een gemeentebijeenkomst om het gemeenteprofiel te bespreken.” De gemeente moet zelf bedenken wat ze met de uitkomst wil doen. “Alleen al het gesprek tussen de gemeenteleden bij het invullen van de enquête en later als het gemeenteprofiel besproken wordt is waardevol. Verder kan de uitkomst heel goed als input voor nieuw beleid dienen.” Voor gemeenten die dat willen, is er ondersteuning. In de vorm van een werkboek en desgewenst door een gemeentebegeleider. En het werkt motiverend als gemeenten hierin met elkaar optrekken, meent Van der Meulen. “In de classis Veluwe gaat een groot aantal gemeenten hiermee gelijktijdig aan de slag.”
Classis Veluwe: toekomstgerichtheid is een agendapunt
De classis Veluwe vindt het van belang om met gemeenten in gesprek te gaan over hun toekomstgerichtheid. Dit jaar is het echt een agendapunt. Classispredikant Wilbert van Iperen vindt het onderzoeksinstrument Nieuw Kerkelijk Peil heel interessant in dat proces. “Of je nu een kleine of een grote gemeente bent, het gaat erom of je vitaal bent, of je in staat bent om gemeente te zijn in deze tijd en weet wat er leeft onder de gemeenteleden. Als je nadenkt over de toekomst van de gemeente kun je denken aan harde criteria als financiën en bestuurskracht, maar het is ook goed om te kijken naar andere kwaliteiten en het gesprek met de gemeenteleden aan te gaan, en kritisch in de spiegel te durven kijken.”
Samenwerking met naburige gemeente
Van Iperen nam contact op met de dienstenorganisatie, waar mee werd gedacht over de procesmatige kant: hoe ga je als gemeente het proces van Nieuw Kerkelijk Peil in? Daarvoor werd een werkboek ontwikkeld. Verder werd besloten dat gemeenten in het proces ondersteund kunnen worden. Het onderzoek is ook een mooi middel voor een gemeente die samenwerking zoekt met een naburige gemeente, meent Van Iperen. “Vanuit wat gemeenten zelf in huis hebben kunnen ze met elkaar in gesprek. Waar liggen overeenkomsten, waar kunnen ze profiteren van elkaars sterke kanten? Dat kan mogelijk een mooie samenwerking opleveren.”
Appingedam: kans voor de gemeente om mee te praten
De Protestantse Gemeente Appingedam doorliep het onderzoeksproces rond Nieuw Kerkelijk Peil twee jaar geleden al. Aanleiding was destijds om de wensen van de gemeente, als uitkomst van de enquête, tegen het licht te houden van wat in het missie- en visieplan van de gemeente staat. Voldoet dat plan, of heeft het aanpassingen nodig?
Gemeentelid Bartjan Pennink was een van de vier werkgroepleden die het proces rond de enquête organiseerden. “We wilden zo veel mogelijk gemeenteleden zover krijgen om de enquête in te vullen en hebben aangegeven dat dit een kans is om mee te praten over waar we als gemeente naartoe willen.” Uiteindelijk vulden 127 mensen de enquête in, mensen uit de kerk en net daarbuiten.
Midden in de samenleving
De uitkomst van de enquête is gebruikt als input voor het nieuwe beleidsplan. Daarnaast is aan kerkenraadsleden en leden van commissies en werkgroepen gevraagd wat al goed gaat in de gemeente en wat verbeterd kan worden. En het gaat nog verder. De werkgroep legt haar oor te luisteren bij andere organisaties en kerkgenootschappen in Appingedam, en bij B&W. Pennink: “We vragen wat we kunnen betekenen voor de stad en wat we eventueel samen kunnen ontwikkelen. We willen als kerk midden in de samenleving staan.”
Van het geheel wordt een overzicht en een voorstel voor een stappenplan gemaakt dat zal worden besproken met kerkenraad en gemeente. “Zo komt er echt iets op gang dat past bij hoe wij gemeente willen zijn.”
Wilt u weten wat de kracht van uw gemeente is? Doe mee via protestantsekerk.nl/toekomst.
Het werkboek ‘Toekomstgericht gemeente-zijn’ helpt gemeenten om met behulp hiervan een pad uit te zetten naar de toekomst. Vraag het werkboek aan:
