Door een samengaan met buurgemeente Wormer kon de kleine hervormde gemeente van Jisp haar kerk openhouden. De Solidariteitskas van de Protestantse Kerk betaalde de begeleidingskosten van het fusieproces. “En nu zingen we weer!”
Met nog vijf mensen in de kerkdienst en 40 leden op papier werd het steeds moeilijker om de hervormde gemeente van Jisp draaiende te houden. In 2020 dreigde het einde voor de kleine kerkgemeenschap in Noord-Holland. “Er waren te weinig vrijwilligers om alle bestuurlijke taken uit te voeren”, vertelt ouderling Jolanda Slegers (67). “De meeste gemeenteleden waren inmiddels de 80 gepasseerd.”
Grote saamhorigheid
Ondanks het kleine aantal mensen in de diensten, is de kerk voor de inwoners van Jisp erg belangrijk. “De saamhorigheid is groot in ons dorp. Veel dorpsbewoners hebben geen christelijke achtergrond maar willen wel dat de kerk blijft”, vertelt Slegers. Dat kwam mede door de betrokken voorgangers die Jisp altijd had. “Of mensen nu wel of niet naar de kerk kwamen, voor een kop koffie en een goed gesprek was de dominee altijd bij iedereen welkom. Een dame uit ons dorp heeft zelfs haar huis nagelaten aan onze kerk, met het verzoek ons van de opbrengst hiervan in te kopen bij de Stichting Oude Hollandse Kerken, zodat het kerkgebouw voor het dorp behouden bleef.”
Het roer om
De laatste jaren was er geen geld voor een eigen predikant. Daarom was Cornelis Visser er 12 jaar lang consulent. Hij herinnert zich de moeilijke tijden goed. “De nood werd zo hoog dat er een oplossing móest komen.” “Eerst werd onderzocht of de Jisper kerkgangers een huisgemeente konden vormen, maar daarvoor hadden we al te weinig leden”, vertelt Jolanda Slegers. ”Toen was wel duidelijk dat het roer om moest.”
Samengaan met Wormer
De kerkenraad van Jisp besloot om te verkennen of een samengaan met de protestantse kerk in buurdorp Wormer, een gemeente van 300 leden, mogelijk was. De twee gemeenten ‘kenden’ elkaar al door de oecumenische diensten die samen georganiseerd werden. Hoewel er eerst nog wel vragen waren bij de Protestantse Gemeente Wormer, wilde men ook niet dat Jisp een witte vlek zou worden op de kaart van protestants Nederland.
Begeleidingskosten
Het samengaan van twee kerkelijke gemeenten heeft wel voeten in de aarde: de vermogens van beide gemeenten moeten ‘op één hoop’, het Classicale College voor de Behandeling van Beheerszaken (CCBB) moet akkoord gaan, bankrekeningen worden opgeheven. “Alle juridische aspecten die bij een fusie horen, komen aan de orde”, vertelt Cornelis Visser. “Daarom konden we de begeleiding van gemeenteadviseur Jack de Koster goed gebruiken.”
De Koster loodste beide kerkenraden door het proces van het samenbrengen van twee afzonderlijke kerkgemeenschappen naar een nieuwe protestantse gemeente, tot de gang naar de notaris aan toe. “Hij wees ons op de subsidiemogelijkheden van de Solidariteitskas. We konden een bijdrage krijgen voor de begeleidingskosten van fusies zoals die van ons”, vertelt Cornelis Visser. “Onze subsidieaanvraag bij het bureau Steunverlening van de Protestantse Kerk werd gelukkig ook toegekend.” De subsidie vergemakkelijkte het proces van samengaan aanzienlijk. “Je neemt een financiële drempel weg voor mensen”, zegt Jolanda Slegers. “In de Zaanstreek letten we toch altijd op de centjes.”
Subsidie voor toekomstbestendigheid van gemeenten
Het bureau Steunverlening beoordeelt subsidieaanvragen die bij de commissie Steunverlening binnenkomen. Projectmedewerker Erik Vink: “We toetsen of een subsidieverzoek voldoet aan de criteria en voorwaarden. De commissie neemt het uiteindelijke besluit over de toekenning en hoogte van de subsidie.” De Hervormde Gemeente Jisp en de Protestantse Gemeente Wormer kregen een financiële bijdrage uit de Solidariteitskas voor de begeleidingskosten van een externe adviseur bij het samengaan van hun gemeenten, waardoor de nieuwe gemeente toekomstbestendiger is. “Het is belangrijk dat gemeenten weten dat deze subsidiemogelijkheid er is”, zegt Erik Vink. “Dit neemt alvast een hobbel in een fusieproces weg.”
Domino-effect
Na twee jaar was de nieuwe Protestantse Gemeente Wormer-Jisp een feit. Hierdoor kon de kerk in Jisp open blijven, zijn er af en toe nog diensten in het eigen gebouw en was er ook ruimte om ds. Sjaak Visser voor vier uur per week aan te nemen. In deze uren doet hij vooral veel bezoekwerk in het dorp.
Voor kleine gemeenten in Noord-Holland zijn de problemen nog niet voorbij. “Veel gemeenten worden heel klein, en het merendeel van hun ambtsdragers en leden is 70 jaar of ouder”, weet ds. Visser. “De Protestantse Gemeente Wormer-Jisp voert nu weer gesprekken met de gemeente in Wormerveer voor een verdere samenwerking. In de hele Zaanstreek zie je een domino-effect ontstaan.”
Bomvolle kerk
Jolanda Slegers is vooral dankbaar dat er weer ‘leven’ is in haar gemeente: ds. Sjaak Visser bezoekt mensen in het dorp, er zijn koffieochtenden waar 40 tot 60 mensen komen, en een heus pop-upkoor gaf laatst een uitvoering in een bomvolle kerk. “Er zongen wel 40 mensen uit ons dorp mee”, vertelt Jolanda Slegers trots. “Ik geniet nog steeds na van die prachtige lofzang. Het leek wel of het hele dorp was uitgelopen, en we zingen weer! De kerk is echt onmisbaar in ons dorp.”
Solidariteitskas: van gemeenten, voor gemeenten
Iedere protestantse gemeente die financiële steun nodig heeft of geld om een vernieuwend plan uit te voeren, kan subsidie aanvragen bij de Solidariteitskas. Naast de subsidie voor samenwerkings- en revitaliseringskosten kan ook een bijdrage worden verstrekt in de kosten van nieuwbouw, verduurzaming, restauratie van een kerkgebouw of kerkorgel, als de gemeente hiervoor zelf niet voldoende financiële middelen heeft.
>> protestantsekerk.nl/solidariteitskas
Lees meer over de subsidiemogelijkheden via de Solidariteitskas:
Bron artikel: Kerkbeheer, magazine van de Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB)
Foto's: Sandra Haverman
