Diaconale dilemma's
Keuzes maken: diakenen weten er alles van, of het nu gaat over visie, werkwijze of geldbesteding. De artikelen in deze serie schetsen een diaconaal dilemma en geven richting bij het maken van weloverwogen keuzes.
Steunen we alleen projecten dichtbij, of ook verder weg? Dat is een keuze die diaconieën en zwo-commissies moeten maken. Wat vindt Karin van den Broeke, programmaleider van Kerk in Actie?
DiakenenVerder lezen
Wat zijn de taken van een diaken? zijn geroepen tot de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid in zowel de gemeente als in de wereld, citeert Karin van den Broeke de kerkorde. "Ik wil en kan die twee - gemeente en wereld - niet tegen elkaar uitspelen. Wat wel zo is, is dat betrokkenheid een relationeel aspect nodig heeft. Daarom is het begrijpelijk dat een diaconaal doel ‘om de hoek’ aanspreekt." Van den Broeke noemt Schuldhulpmaatje en de voedselbanken die erin slagen om armoede in onze directe omgeving tegen te gaan. "En ik vind het nóg mooier als we als kerkelijke gemeenschappen zó gemeenschap zijn, dat we zelf al het vangnet blijken te zijn. Zodra je het gezicht kent van dat kind dat zonder brood naar school moet, of van die Syrische jongen die zijn best doet maar zich eenzaam voelt in Nederland, wil je vanzelf in actie komen. Het is mooi als een kerk erin slaagt om van betekenis te zijn in de directe omgeving."
Hoe verder weg het doel, hoe minder herkenbaar en aansprekend het wordt? Dat hóeft niet, meent Van den Broeke, al vraagt het een stapje extra. "Juist het wereldwijde kerkelijke netwerk waar Kerk in Actie - en dus elke protestantse gemeente - deel van uitmaakt, biedt volop kansen. Kerk in Actie heeft de rol en verantwoordelijkheid om door middel van persoonlijke verhalen, overal vandaan, te laten zien hoe mensen leven, wat hun nood is en wat het verschil maakt. Om zo een schakel te zijn en verbinding te creëren. We doen dat bijvoorbeeld met het concept actielanden waar verbondenheid met een land een grote rol speelt."
Bewustwording
Dat we deel uitmaken van het wereldwijde lichaam van Christus en verbonden zijn met zo veel mensen in deze wereld, is bijzonder, zegt Van den Broeke. "Het kan gaan om oorlogssituaties, zoals in Oekraïne en Israël/Gaza. Dan hebben we meteen contact en kunnen we de verhalen doorgeven, een actie opstarten en tot steun zijn. Het kan ook gaan om bewustwording op bijvoorbeeld een thema als klimaat. We focussen ons hier in Nederland sterk op het terugdringen van CO2-uitstoot en de aanschaf van elektrische auto’s, maar door onze contacten met Indonesië kennen we ook de andere kant van dit verhaal. In dit land worden grondstoffen voor accu’s gewonnen, met enorme milieuschade tot gevolg." Ze geeft nog een ander voorbeeld: in Ghana wordt een groot aantal kinderen als slaven uitgeleverd aan de commercie. "Voor ons is het zo vanzelfsprekend dat een kind in zijn eigen familie opgroeit, dat we er vaak niet over nadenken dat het op andere plaatsen vreselijk misgaat. Dit soort verhalen verruimt mijn blik. Ik heb ze nodig om in actie te komen."
Wederkerigheid
Nog even over de term ontwikkelingssamenwerking. Die wordt vaak in één adem genoemd met zending en werelddiaconaat - zwo. De term ontwikkelingssamenwerking gebruiken we niet meer, zegt Van den Broeke: "Want wie ontwikkelt dan wie, en waarnaartoe? Bepalen wij dat? Ik hoop dat we die arrogantie voorbij zijn. De levensstijl op bijvoorbeeld Papoea is heel inspirerend voor ons. Mensen leven dicht bij de natuur en nemen niet meer dan wat ze kunnen teruggeven. Het geldt ook in kerkelijke zin: wereldwijd zijn er zoveel mooie vormen van vieren. Gaan wij anderen daarin ontwikkelen? De term wederkerigheid komt hier om de hoek kijken. Voor God zijn we allemaal gelijk, Galaten 3 vers 28 - over één zijn in Christus - is voor mij een basistekst. Tegelijkertijd is er in deze wereld grote kansenongelijkheid. Leef je aan ‘de goede kant van de streep’, dan heb je de verantwoordelijkheid en ook de opdracht om te delen van wat je hebt gekregen. Niet voor niets is het motto van Kerk in Actie: geloven in delen. Op de plaats van ontwikkelingssamenwerking zetten we nu noodhulp: zending, werelddiaconaat en noodhulp. Als er een ramp gebeurt, moeten mensen worden geholpen. Ook ondersteunen we bij preventie en bij traumaverwerking achteraf."
Hoop
Als je de nood in de wereld ziet, kan de moed je soms in de schoenen zakken, realiseert Van den Broeke zich. "Deel uitmaken van een wereldwijd netwerk van kerken bemoedigt en inspireert mij dan. Ik zie de slagkracht van die wereldwijde kerk. Organisaties komen en gaan, maar kerken zijn er altijd en dringen door tot de haarvaten van de samenleving. Hun bijdrage aan de samenleving is verankerd in de hoop. Met onze blik op een betere toekomst kijken we naar situaties en dat geeft ons moed en richting. We staan er niet alleen voor, we torsen de last niet alleen. We voelen ons geroepen en gedragen door God, ook om die hoop ook met anderen te delen. Dat is iets anders dan zomaar goed doen. Dat je er niet alleen voor staat helpt om vrolijk vol te houden.”
Lees meer in de serie diaconale dilemma's:
Illustratie: Tinekewerkt.nl
