Opinie
Opinieartikelen van de Protestantse Kerk en Kerk in Actie. Deze artikelen hebben vaak ook in de krant gestaan.
Het is hartverwarmend om te zien hoeveel bereidheid er is in heel Europa en ook in Nederland om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Tegelijkertijd maken Europese kerken zich zorgen dat er hier en daar incidenten zijn geweest van discriminatie van vluchtelingen die uit Oekraïne komen maar een andere etniciteit, religie of herkomstland hebben.
Datzelfde geldt soms voor vluchtelingen uit andere landen, zoals Afghanistan of Afrikaanse landen. In Nederland zien we hoe op dit moment de opvang van asielzoekers spaak loopt. Capaciteit die ruimhartig ter beschikking gesteld wordt voor Oekraïense vluchtelingen, komt niet zomaar beschikbaar voor mensen met een andere etnische achtergrond.
Daarom roepen Europese kerken alle Europese landen op om iedereen de bescherming te bieden die dat nodig heeft, ongeacht huidskleur of religie. Een centrale Bijbelse boodschap is immers: "Alles wat jullie hebben gedaan voor een van de geringsten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan." De oproep van Europese kerken werd door de scriba van de Protestantse Kerk in Nederland mee onderschreven en geldt ook ons eigen land.
Op het heetst van de dag zat Abraham bij de ingang van zijn tent. Toen zag hij drie mannen staan. Hij liep naar hen toe, maakte een buiging en nodigde hen uit te drinken, zich te wassen, uit te rusten en te eten: “Het is goed dat u hier langsgekomen bent.” (Genesis 18,2-5). De schrijver van de Hebreeënbrief (13,2) zegt het zo: “Zonder het te weten hebben sommigen van jullie engelen gehuisvest.”
Deze maanden zien we een enorme gastvrijheid voor vluchtelingen uit Oekraïne. Deze oorlog, in Europa, zo dichtbij. De gruwelijke beelden van burgers die beschoten worden, steden die worden belegerd en aangevallen met raketten. Landen aan de oostgrens van de Europese Unie openen ruimhartig hun grenzen. Tegelijkertijd is er ook een ander verhaal. Ibrahim uit Syrië vertelt hoe hij dagenlang doorbracht in de ijzige kou in een bos in Wit-Rusland. Voor hem bleef de deur naar Europa gesloten. Zijn welkom was honden, traangas en een hek. Geen warme koffie. Verhalen sijpelen door van Afrikaanse mensen in Oekraïne, net zo goed op de vlucht voor geweld, die als tweederangs vluchtelingen worden behandeld.
Eenzelfde dubbele houding naar mensen op de vlucht zien we ook in Nederland. Hartverwarmend dat velen klaar staan om Oekraïense burgers op de vlucht een warm welkom te geven. Tegelijkertijd kan Ter Apel de stroom ándere vluchtelingen niet aan en wachten 13.000 asielzoekers met een status op huisvesting. Een dubbele standaard?
Voor Abraham maakt het blijkbaar niet uit wie er voor zijn tent stonden. Nomaden in het Midden-Oosten wisten maar al te goed hoe iedereen in de woestijn op elkaar aangewezen was. Daarom komt de eerste levensbehoefte, water, ook het eerst. En pas als alle levensbehoeften, drinken, wassen, rusten, eten, zijn vervuld, voegt Abraham eraan toe, “kunt u weer verder gaan”. De gastvrijheid hoeft dus blijkbaar niet tot in het oneindige te duren, of boven je vermogen te gaan, maar wel zolang als nodig is.
Zo brengt Abraham in praktijk wat de God die hem een toekomst beloofde op het oog heeft: Het heil voor alle mensen. Alle mensen zijn immers geschapen naar Zijn beeld en gelijkenis. Dat is een belangrijke rode draad in de Bijbel: Behandel alle mensen zoals je door hen behandeld wilt worden, zegt Jezus, die zelf als kind in Egypte een vluchteling was. Ook de vreemdeling, lezen we op vele plaatsen. Bij Paulus vallen door het geloof in Christus verschillen tussen volken weg (Efeziërs 2,13).
Psalm 87 zingt een loflied over Sion, de stad waar God woont: “Ik noem Rahab en Babel mijn getrouwen, Filistea, Tyrus en Nubië zijn alle hier geboren.” Dat waren echt niet allemaal gebieden waar Israël zo’n fijne verwantschap mee voelde. Laten wij dan ook in onze steden en dorpen plaats maken voor allen die op onze gastvrijheid rekenen: Rahab en Babel, Oekraïners, Syriërs, Afghanen, alle mensenkinderen!
Meer lezen over dit onderwerp?
- Volkskrant, 1 maart 2022. Waarom gaan grenzen nu wel open? Vluchtelingen die op ons lijken zien we als echte vluchtelingen.
- Trouw, 3 maart 2022. Waarom is er voor Oekraïense vluchtelingen wel plek?
- Het verhaal van een Syrische vluchteling in Wit-Rusland, in The New Humanitarian.
- VPRO, Bram Vermeulen. Onze terugkeer uit Oekraïne was onvergelijkbaar met thuiskomen uit andere conflictgebieden
- NRC, 8 juni 2022. Opnieuw slapen honderd asielzoekers in Ter Apel noodgedwongen op een stoel
