Samen zoeken, ontdekken en groeien. Daar draait het om bij kindertheologie: kinderen die het geloof en de Bijbel ontdekken op een manier waarbij het kind zelf centraal staat.
Kindertheologie
Kindertheologie, het is een relatief nieuw begrip. Als theoloog en pedagoog verdiepte Maartien Hutter, werkzaam bij het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, zich in de zogeheten kindertheologie. Dit begrip kwam rond de jaren 90 op in Duitsland en andere Duitstalige landen. In het onderwijs veranderde de manier waarop mensen naar kinderen keken en naar hoe zij leren. Ook de ideeën over geloofsopvoedingVerder lezen
Geloofsopvoeding in de kerk begonnen hierdoor te veranderen. Geïnspireerd door de kindertheologie schreven Maartien en godsdienspedagoog Henk Kuindersma het boek ‘Nooit meer een kleurplaat’.
Inzichten kindertheologie toepassen
Corina Nagel, medewerker dienstenorganisatie, past de inzichten uit de kindertheologie toe als ze zelf als kindernevendienstleiderVerder lezen
Kindernevendienst. Hoe doe je dat? actief is in haar gemeente. Op een zondag was ze, zoals gebruikelijk, de Bijbel aan het lezen met haar groep. Maar deze keer stelde een jonge tiener de ene na de andere ingewikkelde vraag over God. Uiteindelijk vroeg hij zich vooral af wie God is. Dit was voor Corina een mooi moment om samen die zoektocht aan te gaan, volgens het principe van de kindertheologie.
Op zoek naar wie God is
Nagel vertelt: “Met z’n allen gingen we op zoek naar wie God is. Ik hielp de kinderen zoeken naar antwoorden in de Bijbel, en de kinderen gingen vanzelf in discussie met elkaar. Ze luisterden naar elkaar, reageerden op elkaar en vulden elkaar aan, ook al stond iedereen er anders in. Ze gingen écht met elkaar de diepte in. Aan het eind van de kindernevendienst benadrukte ik hoe goed het was dat die jonge tiener deze vragen durfde te stellen, ook al vinden we er geen concreet antwoord op.”
Het kind centraal
Maartien Hutter vertelt over de essentie van kindertheologie: “Kindertheologie is als een driehoek. Het is een wisselwerking tussen het kind, de Bijbel en geloof, en de geloofsopvoeder - bijvoorbeeld een ouder of een kindernevendienstleider. De drie onderdelen zijn met elkaar verbonden en hebben op hun eigen manier interactie met elkaar. Het kind staat centraal: kinderen krijgen de ruimte om op een interactieve manier het geloof en de Bijbel te ontdekken. Het is een zoektocht, een ontdekkingsreis, samen met hun geloofsopvoeder. Kinderen krijgen het vertrouwen dat zij zelf, op hun eigen manier, actief betekenissen in de Bijbel en geloof kunnen ontdekken. De Bijbel en geloof zijn heel krachtige bronnen waar je de kinderen mee ‘in gesprek’ brengt. En als opvoeder speel je daar een belangrijke rol in. Soms door actief te begeleiden, soms door vooral goed naar de kinderen te kijken.”
Kindertheologie neemt kind serieus
Die zoektocht samen met de geloofsopvoeder is juist wat kindertheologie zo vernieuwend maakt. Nelleke Plomp, coördinator van kliederkerkVerder lezen
Kliederkerk, merkt hoe binnen de kerk vaak op een bepaalde manier naar kinderen gekeken wordt. “Volwassenen kijken naar kinderen alsof die tot een bepaald punt moeten komen in het geloof: ze zijn dan als het ware nog niet af en moeten eerst belijdenis doen of zich laten dopen voor je ze echt serieus kunt nemen. Maar bij kindertheologie wordt het kind volledig serieus genomen. En kindertheologie erkent dat volwassenen ook nog niet alles weten. Dat vind ik zo mooi aan de ‘driehoek’ van de kindertheologie: alle drie onderdelen zijn evenwaardig aan elkaar. Dat is waarom kindertheologie zo goed bij kliederkerk past."
Brug tussen kerk en thuis
Deze manier van geloofsopvoeding geeft kinderen de ruimte om samen te ontdekken wat het geloof voor hen betekent. Daarnaast vormt het ook een goede brug tussen kerk en thuis. Corina praatte met de ouders door over de vragen die zij tijdens haar kindernevendienst voorbij hoorde komen, zodat ouders zich ervan bewust zijn wat er leeft bij hun kinderen. Zo werd een nog sterkere verbinding gecreëerd tussen kinderen en hun verschillende geloofsopvoeders.
Geloofsopvoeding doe je samen
Hutter beaamt hoe belangrijk deze wisselwerking tussen ouders, jeugdleiders en kinderen is. “Geloofsopvoeding doe je samen. Het is daarbij belangrijk dat je kinderen meegeeft dat het goed is om vragen te stellen. Dat vraagt wat van je, en je hebt het niet altijd in de hand, maar je krijgt er gouden momenten met de kinderen voor terug. Kindertheologie schept ruimte voor zulke momenten.”
Om zulke gouden momenten toegankelijk te maken voor iedereen, schreven Hutter en Kuindersma het boek ‘Nooit meer een kleurplaat’. In dit boek komen theoretische kennis, de vertaalslag naar de praktijk, praktijkvoorbeelden en werkvormen samen.
Hutter: “Het boek is een combinatie van theorie en praktijk: het gaat over de kern van de kindertheologie, over de achtergronden bij deze visie, en vervolgens over hoe die kennis eruitziet in de praktijk.”
Het boek bevat handvatten en tips voor de praktijk, gespreksvormen, werkmaterialen en een kleurrijke waaier met bemoedigende praktijkvoorbeelden. Zo biedt het boek voor ieder wat wils, of je nu op zoek bent naar diepgravende theorie of naar concrete werkvormen om mee aan de slag te gaan.
Bestel het boek 'Nooit meer een kleurplaat' €19,95
Bekijk ook de livestream van de webinar die over dit boek werd gegeven:
Op de foto: Henk Kuindersma | Fotograaf: Marcel van Kammen
