Vasthouden aan beleid of doen wat er op je pad komt?

Lang niet alle diaconieën hebben een beleidsplan, zien Jojanneke Dekker en Evelien Vrolijk. Of het is er wel, maar het is niet up-to-date. Of het ligt in een la. “Een beleidsplan past ook niet bij alle diakenen”, merkt Dekker. “Vaak zijn het doeners. Sommige diaconieën schrijven een beleidsplan omdat het moet, maar of ze er veel mee doen…?” Een jaarplanning, die zien Dekker en Vrolijk vaker voorbij komen. Die loopt dan van september tot juni, het kerkelijk seizoen. Het collecterooster staat daarop, en activiteiten die de diaconie organiseert, zoals een bijvoorbeeld een kledingbeurs of een inzameling voor de VoedselbankIs jouw gemeente al inleverpunt voor de voedselbank?. Handig om dat op een rijtje te hebben, want dan zie je precies waar je vrijwilligers bij nodig hebt.

Ruimte en energie

“Zo’n jaarplanning is praktisch, maar zegt niets over de focus die je als diaconie kiest”, zegt Vrolijk. “Juist daar heb je beleid voor nodig. Wil je bijvoorbeeld van betekenis zijn in je directe omgeving? Of staat jouw kerk in een goede buurt en wil je een armere wijk steunen? Welke verhouding binnenland/buitenland kies je? Als je dat helder hebt, weet je: we doen dit, dus dan doen we niet ook nog dat.” Natuurlijk hoort er meer in een beleidsplan: hoe kom je mensen in armoede op het spoor, hoe ben je als diaconie benaderbaar, wat doe je met je geld: beleggen of uitgeven? Dat soort dingen. Dekker: “Een beleidsplan lijkt misschien beperkend, maar het geeft juist ruimte en energie. Je weet waarom je dingen doet en dat levert tijd op. Als je goed beleidsmatig werkt, ben je bijvoorbeeld veel minder tijd kwijt met de post. Je hebt een kader en hoeft dus niet bij elk verzoek te denken: doen we dit wel of niet?” 

Een diaconaal beleidsplan staat niet op zichzelf. Het moet onderdeel zijn van het totale beleid van een gemeente. Dekker: “Bij gemeenten die voor een diaconale identiteit kiezen is dat niet zo ingewikkeld, maar uiteindelijk hoort diaconaat tot de kern van élke gemeente. Het is deel van de goede boodschap en dus deel van wie je bent. Niet alleen diakenenVerder lezenWat zijn de taken van een diaken? maar alle gemeenteleden zijn geroepen tot diaconaat, net zoals Christus was en deed. Als diaconieën al volgens een beleidsplan werken, dan zien we nog te vaak dat het een opzichzelfstaand iets is.” Is je diaconaal beleid onderdeel van een groter beleid, dan is er meer draagvlak en kun je meer impact maken. Je voelt je als diaconie deel van het geheel en je krijgt je verhaal gemakkelijker voor het voetlicht. 

Samen optrekken

Dekker en Vrolijk hebben wel een paar tips voor diakenen: “Neem minimaal 1 keer per jaar goed de tijd om met elkaar in gesprek te gaan. Plan een heidag en bespreek waartoe jullie diaconie geroepen is op de plek waar jullie kerk zijn. Het praktische werk dat daaruit voortvloeit, gaat dan zoveel beter. Het diaconale werk is dan iets van samen, en dat geeft energie. Wees wél realistisch. Vrolijk: “Ik ken een diaconie die zo’n heidag had georganiseerd. Er werd van alles bedacht en aan het eind van de dag werden de taken verdeeld. Wat niet werd opgepakt, werd uit het beleidsplan geschrapt. Met andere woorden: durf te kiezen. Dan maar een keer geen kerstgroeten. Kerken krimpen, diaconieën ook. Dat is pijnlijk, maar zie het onder ogen en kijk of je kunt samenwerken. Wil je iets doen met vluchtelingen? Je kunt dat vanuit je eigen kerk doen, maar je kunt ook contact opnemen met Vluchtelingenwerk en kijken hoe je samen kunt optrekken. Wat kan jouw gemeente doen wat nog niet wordt gedaan?” Dekker: “Wij zeggen ook tegen diakenen: doe wat bij je past en waarin jij iets te geven hebt. Ben je nieuw, is de penningmeester net vertrokken en wordt er verwacht dat jij die taak overneemt? Misschien ben je veel beter in iets anders. Het maakt een diaconie sterker als iedereen vanuit zijn kracht werkt. Vergeet daarbij niet dat het niet altijd om dóen gaat. Soms is het ook belangrijk dat je er gewoon voor iemand bént.” 

Vind je het lastig om een goed beleid te maken? Daar weten Dekker en Vrolijk wel iets op: misschien zit er een bestuurder in je gemeente die het leuk vindt om een mee te denken. Of misschien ken je een diaconie uit een dorp verderop die het goed voor elkaar heeft en tips wil delen. Je classispredikant kan hierbij adviseren. 

Noodhulp

Het is helder: Dekker en Vrolijk pleiten voor werken volgens een diaconaal beleidsplan dat is ingebed in het totale beleid van de gemeente. Maar, zeggen ze, wendbaarheid is heel belangrijk. Dat kan zich uiten in het reserveren van een bedrag voor noodhulp, maar ook heel praktisch. “Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, kon er opeens van alles. Er werden gebouwen gevonden, mensen gemobiliseerd, spullen ingezameld. Als er nood is, moet je daarop kunnen inspelen. Het blijft fijn als je er al over hebt nagedacht hoe je dat doet. Je kunt gemakkelijker in actie komen als je je niet eerst nog hoeft voor te stellen aan de burgemeester.”

Illustratie: TinekeWerkt